Hayatımıza yeni bir kavram olarak giren ‘’startup’’ yeni bir iş modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Kısaca Startup, girişimcinin yeni bir fikirle ortaya çıkması, sonrasında şirket kurarak fikrini işe dönüştürmesi ve iş modeli şeklinde yürütmesi olarak tanımlanabilir.
Her girişimci öncelikle bir fikir ile yola çıkar. Ardından bu fikir teknolojik gelişmeler ve toplumsal ihtiyaçlar çerçevesinde girişimcinin kafasında şekillendikten sonra, gerekli yatırımlar da sağlandığı taktirde uygulamaya konulur. Ayrıca startup, sadece fikir aşamasından meydana gelmeyip, yatırımcıların bulunması, fikrin sözleşmeye dökülmesi, ürünlerin geliştirilmesi, pazarlama stratejilerinin belirlenmesi ve şirketleşme aşamalarını da içerisinde barındırmaktadır. Bu evrelerin tümünün hukuki olarak korunması, ilk olarak fikri mülkiyet haklarının korunması gereğini ön plana çıkartmaktadır.
Korunabilir fikir ürünleri, biçimlendirilme şekillerine göre; eserler, buluşlar, tasarımlar, markalar, coğrafi işaretler, ticaret unvanları, işletme adları, internet alan adları olarak örneklenebilir. Bunlar da temel mevzuat olarak Sınai Mülkiyet Kanunu ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu tarafından korunmaktadır..
Yapılan tescile rağmen, yenilik fikrinin üçüncü kişiler tarafından ihlal edilmesi durumunda ise; yani örneğin marka, patent, endüstriyel tasarım ve faydalı model hakları SMK ve FSEK kapsamında koruma altına alınmış ise, düzenlenen mevzuat kapsamında hukuki ve cezai başvuru haklar gündeme gelecektir. Bu hakları Tespit Davası, Haksız Rekabetin Engellenmesi Davası, Eski Hale Getirme Davası ve Tazminat Davası olarak gösterebiliriz.
Girişimcinin yenilik fikrinin, ilk aşamadan itibaren titizlikle kontrol altında tutulması ve konunun üçüncü kişilere açıklanması aşamasında da oldukça dikkatli olunması gereği unutulmamalıdır. Bunlar tamamen bireyin girişimini korumaya yönelik başlatılan hukuki bir süreç olmakla birlikte girişimin çalınması, kopyalanması gibi sorunlar da ortadan kaldırılmış olur.
Startup hukukunda işlem basamakları olarak;
- Fikrin Ortaya Çıkışı,
- Fikrin Türk Patent ve Marka Kurumu’nda Tescili,
- Finans veya Yatırım Temini,
- Gizlilik Sözleşmelerinin Yapılması,
- Yatırım veya Finans Temini,
- Teşviklerden Faydalanma,
- Şirketleşme,
- Operasyonel Aşamada Yeni Yatırımcıların Temini,
- Ortaklık veya Satış Modelleri - Sözleşme Yapma
gibi bir çok hukuki zemine oturtulması zaruri olan aşamalar bulunmaktadır.
Görüldüğü üzere, girişimcinin fikrini bulduktan sonraki her aşamada bu fikri korumak, geliştirmek ve maddi menfaat sağlamak adına her adımda hukuki yardıma ihtiyaç duyulacağı açıktır.